«Բարդ է միաժամանակ և՛ կազմակերպական հարցերով զբաղվել, և՛ արվեստով»

«Քարահունջ» նորաստեղծ ֆոլկ-ռոք խումբը ներկայանում է հիմնականում ազգային երգերով: «Կաքավիկը», «Քելե, քելեն», «Շողեր ջանը», «Մշո Գորանին», «Բինգյոլը» ներկայացվում են ինքնատիպ մշակումներով: Խմբի անդամներն առայժմ չորսն են` Տիգրան Կուչատյան (կիթառ, վոկալ), Սիրուն Շեկոյան (վոկալ), Հարութ Փանոսյան (դարբուկ), Աննա Հովհաննիսյան (բլուլ): Խմբի հիմնադիր ՏԻԳՐԱՆ ԿՈՒՉԱՏՅԱՆՆ ասաց, որ «Քարահունջը» դեռևս ձևավորման փուլում է, հնարավոր է` հետագայում ավելանան նոր գործիքներ:

-Իմպրովիզները, մշակումները միշտ չէ, որ հաջողված են լինում, մանավանդ Կոմիտասի պարագայում։ Պատասխանատվությունը մեծ չէ՞:
-Մեր նախագիծը ֆոլկ-ռոք է, մշակում եմ այնպես, ինչպես զգում եմ, հատուկ փորձ չի արվում ավելի մաքուր ներկայացնելու կամ ավելի ռոքային դարձնելու: Կոմիտասը ժամանակին այնքան է մաքրել հայկական երաժշտությունը, որ հիմա, կարծում եմ, շատ դժվար է այն աղավաղել: Գուցե փորձ արվում է տարբեր կերպ ներկայացնելու, բայց, գոնե մեր պարագայում, միայն ոճային փոփոխություն է լինում, կոմիտասյան երաժշտությունը պահպանում է իր մաքրությունը, ուղղակի հաղորդում ենք ռոքային ռիթմեր, ռոքային էլեմենտներ:
-Տիգրան, ինչո՞ւ «Քարահունջ»:
-Քարահունջը խորհրդավոր, միստիկ տարածք է, պարզ էլ չէ` դամբարա՞ն է, աստղադիտարա՞ն, իրարամերժ կարծիքներ են հնչում: Երաժշտությունն էլ միստիկ երևույթ է: Հին ժամանակներից եկող երաժշտությունն ինֆորմացիա է պարունակում, այն զուտ վայելքի համար չէ: Կարելի է վերծանել, խորությամբ ուսումնասիրել, ինչպես Կոմիտասն արեց: Ասենք, աշխատանքային երգը լսելով կարելի է պատկերացում կազմել, թե տվյալ ժամանակաշրջանում ինչ կյանքով են ապրել մարդիկ, ինչ են մտածել, իհարկե, ոչ ամբողջությամբ: Այնպես չէ, որ գիտությունը զարգանում է, ու ամեն ինչ բացահայտվում է: Իրականում ինչքան շատ բան է բացահայտվում, այնքան առեղծվածային է թվում անցյալը, այնքան նոր բաներ ես հայտնաբերում` նոր քաղաքակրթություններ, երաժշտական նոր գործիքներ և այլն:
-«Քարահունջը» բացառապես հայկակա՞ն երաժշտություն է մատուցում:
-Գերակշռում է հայկականը, քանի որ այդ մշակույթի կրողն ենք, ներկայացնում ենք նաև իռլանդական կելտիկ երաժշտություն: Կարծում եմ, մարդիկ միշտ էլ նոր բան են ուզում լսել: Երբ եվրոպական որևէ երկրում ներկայացնում ես հայկական ֆոլկը, հետաքրքրում է հենց միայն նրանով, որ չեն լսել, էկզոտիկ հնչողություն ունի:
-Ինչո՞վ են առանձնանում ձեր մշակումները:
-Ծանր ռոքի պարագայում, որքան էլ մշակումները լավն են, բավականին տուժում է ֆոլկը: Մեր պարագայում ռոքը գաղափար է, ռիթմ, ակուստիկ մթնոլորտն անպայման պահպանվում է: Լսելու համար հանգիստ, ոչ աղմկոտ միջավայր է պետք:
-Դրսում ներկայանալու նպատակ ունե՞ք:
-Անցյալ տարի պետք է մասնակցեինք Էդինբուրգի արվեստի միջազգային փառատոնին: Հայաստանն առաջին անգամ ներկայանալու էր չորս ոճերում` ֆոլկ, ռոք, ջազ, բլյուզ: Մենք ներկայացնելու էինք ֆոլկ-ռոքը: Սակայն ֆինանսի բացակայության պատճառով չկարողացանք մասնակցել: Հովանավորություն է պետք` պետական, մասնավոր: Այս դեպքում պետականը շատ տրամաբանական կլիներ: Հուսանք, որ մոտ ժամանակներս խումբը պրոդյուսեր կունենա, որովհետև բարդ է միաժամանակ և՛ կազմակերպական հարցերով զբաղվել, և՛ արվեստով:
-«Եվրատեսիլը» մեզանում մեծ բում է առաջացնում, մինչդեռ անհամեմատ հեղինակավոր նախագծերում մեր արվեստագետների ձեռք բերած հաջողությունները հիմնականում մնում են ստվերում: Ինչո՞վ է պայմանավորված։
-Հիմա աշխարհն ավելի նյութապաշտ է, շոուներ սիրող: «Եվրատեսիլը» մասսայական սպառման «ապրանք» է, եթե այնտեղ ռոք էլ ներկայացվի, իմաստը կորչում է, դառնում է շոու: Կան փառատոներ, որ չեն պրոպագանդվում, որոնց մասին հատուկենտ աղբյուրներից կարող ես իմանալ: Օրինակ, քչերը գիտեն, որ «Բարոկ» երաժշտության փառատոնին Հայաստանը մասնակցում է, հաջողության է հասնում, հայկական միջնադարյան երաժշտություն է ներկայացնում: Քանի որ շոու-բիզնեսի շրջանակում չի տեղավորվում, չի խոսվում այդ մասին:
-Իսկ եթերով ներկայանալու մասին կարո՞ղ ենք խոսել:
-Դա ծախսատար է, տեսահոլովակ չունենք: Եթե նույնիսկ նկարահանենք, կներկայացնի ստուդիայի մեր առօրյան, սրտաճմլիկ տեսահոլովակ չի լինի:
-Երբեմն որոշակի հաջողության հասած խումբը դադարում է գործելուց, երաժիշտները սկսում են առանձին հանդես գալ: «Քարահունջին» նման «վտանգ» չի՞ սպառնում:
-Մեր աշխատանքը խմբային է, ես կիթառի համար մշակում եմ, Աննան բլուլով իր մշակումն է ներկայացնում, սկսում ենք համատեղել: Սիրունը յուրովի սկսում է պատկերացնել, զգալ երգը: Եթե առանձին ներկայանանք, «Քարահունջ» չի լինի, բայց առայժմ նման բան չի սպասում մեզ:
-Մինչ «Քարահունջը» Դուք կիթառի երեկոներ եք ունեցել: Սիրվա՞ծ է մեզանում կիթառը: Վերջին շրջանում, կարծես, մոդայիկ է դարձել կիթառ նվագելը:
-Կիթառը մոտ տասը տարի է, ինչ մոդայիկ է: Երիտասարդների զգալի մասը արևելյան ռաբիսից կտրվել է, սկսել է ռոք լսել, հեղինակային երաժշտությունը դարձել է ցանկալի, Հախվերդյան են լսում, Մեսչյան, Արծրունի, ժամանակակից բարդերը հաճախ են ներկայանում: Իսպանական երաժշտությունը նույնպես շատ սիրված է: Իսկ նշված ասպարեզներում հիմնական գործիքը կիթառն է:
-Երկրորդ աշխատանք պե՞տք է ապրելու համար:
-Պետք է, եթե հարսանիքում չես նվագում-երգում:
-Մարզերում հանդես գալու մտադրություն ունե՞ք:
-Կան ծրագրեր` կապված Լաչինի հետ, Գյումրու:
-Քաղաքական ակցիաներին արձագանքո՞ւմ եք:
-Ես նախկինում ակտիվորեն մասնակցում էի բնապահպանական պայքարին, հիմա մեր դիրքորոշումը համերգների ժամանակ ենք ներկայացնում:
-Ի՞նչ կասեք վերջում:
-Այսօր ֆոլկը գնահատվում է, բայց պետական մոտեցում է պետք: Պետք է հասկանան, որ ֆոլկն էլ կարող է կոմերցիա ապահովել, ու կարելի է ներդրում անել նաև այդ ոլորտում: Էլ չեմ ասում, որ տարբեր տեղերում վայ-երգիչների են ներկայացնում, ու կարծիք է ստեղծվում, թե հայկական երաժշտությունը չի տարբերվում արաբական կլկլոցից: Ազգային երաժշտության պրոպագանդման համար պետական քաղաքականություն է պետք:

Հարցազրույցը` Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ